ეკატერინე ბასილაია Category:IDP Georgia 2016-04-15
"გალში ყველა ქართული სკოლა დაიხურა და გახდა რუსული. ამაზე დიდი ტრაგედია რა უნდა იყოს?! ქალაქში, სადაც მოსახლეობის 99% ქართველია, ქართულ სწავლებას კრძალავენ და მოსწავლეები გეოგრაფიას, მათემატიკას, ფიზიკას, ბიოლოგიას - ყველაფერს რუსულ ენაზე სწავლობენ", - აცხადებს აფხაზეთის ლეგიტიმური მთავრობის განათლებისა და კულტურის მინისტრი დიმა ჯაიანი.
ის ამბობს, რომ გალის რაიონში 1994-95 წლის ომამდე 31 ქართული სკოლა იყო, დღეს კი ყველა ამ სკოლაში სწავლება რუსულადაა. ქართველ მოსწავლეებს მშობლიური ენის სწავლებისთვის კვირაში მხოლოდ 2 საათი აქვთ დათმობილი. "არც ერთ ამ სკოლას არ აწერია, რომ რუსულია, მაგრამ რად გინდა, სწავლება მხოლოდ რუსულადაა. სკოლებს წარწერებიც რუსულად და აფხაზურად აქვთ. ამას უნდა ვუშველოთ. ხმამაღლა უნდა ვიყვიროთ. მთელ მსოფლიოს უნდა გავაგებინოთ. ვიცი, ჟენევის დისკუსიებზე ყოველთვის ამაზე მიდის საუბარი, მაგრამ ეტყობა ეს არ შველის.
"არის დაშინებები. მასწავლებლებს და მოსწავლეებს აშინებენ, დირექტორები სკოლიდანაც გაათავისუფლეს იმის გამო, რომ უცხოელებს, ვინც სკოლებში შესამოწმებლად მიდიოდნენ, სიმართლეს დაუფარავად ეუბნებოდნენ.
"ასეთი დირექტორები სხვა ქართველებით, უფრო დამყოლი ქართველებით ჩაანაცვლეს. შეიძლება 21-ე საუკუნეში ასეთი რამ ხდებოდეს?! საერთოდ, გალელი მასწავლებლები გმირები არიან. მათ ვეუბნები კიდეც, დრო მოვა და ჩვენი ქვეყანა მათ სათანადოდ დააფასებს.
"ისინი მაინც ახერხებენ და მოსწავლეებს ღამის საათებში დამატებით ქართულად ასწავლიან. იქაური ბავშვები რომ გადმოდიან, ქართულად საუკეთესოდ ლაპარაკობენ. ძალიან ბევრი აბიტურიენტია გალიდან, ვინც 100%-იანი გრანტი მოიპოვა", - აღნიშნავს ჯაიანი.
აღსანიშნავია ის, რომ გალის რაიონში 1994-95 წლის ომამდე 31 ქართული სკოლა იყო, დღეს კი არც ერთი არ არსებობს. 2008 წლის შემდეგ გალის რაიონის ტერიტორიაზე თანდათან მოხდა 20 სკოლის ტრანსფორმირება და მათ მიენიჭა რუსული სკოლის სტატუსი.
ხოლო ე.წ. ქვედა ზონის 11 სკოლას ჰქონდა ქართული სკოლის სტატუსი. სიტუაცია გაუარესდა 2015-2016 სასწავლო წლიდან, როცა სექტემბრიდან აქაც სწავლება რუსულად გადაკეთდა.
1-დან 4 კლასის ჩათვლით ყველა საგანი მთლიანად რუსულ ენაზე ისწავლება და ქართულ ენას გამოეყოფა მხოლოდ 3 საათი. 5-7 კლასებში სწავლა ნახევრად რუსულად და ნახევრად ქართულადაა. 8-11 კლასებში საგნები მთლიანად რუსულად ისწავლება და ქართული ენას 2 საათი აქვს დათმობილი - ერთი ენას და ერთი ლიტერატურას.
დე ფაქტო აფხაზეთის განათლების მინისტრის მოადგილე დიმიტრი გვარამიამ სააგენტო "სპუტნიკთან" ისაუბრა იმაზე, რომ 2-3 წელიწადში გალის დაბალი ზონის ყველა სკოლა აფხაზურ საგანმანათლებლო სისტემაზე გადავა. გვარამიას ინფორმაციით, პირველ ეტაპზე ცვლილებები თერთმეტივე სკოლის სასწავლო პროგრამაში შევა.
მისი თქმით, ეს იმიტომ, რომ მანამდე გალის დაბალის ზონის სკოლებში საქართველოს განათლების დეპარტამენტის სასწავლო პროგრამა მოქმედებდა, რის გამოც "ბავშვები მკაფიოდ იყვნენ ორიენტირებული განათლების საქართველოში მიღებაზე".
აფხაზეთში ქართული ენის წინააღმდეგ გამოცხადებული ომის გამო დედაენის დღესთან დაკავშირებით მიმართვა გაავრცელა აფხაზეთის საკითხებზე მომუშავე კულტურულ-ჰუმანიტარულმა ფონდმა, "სოხუმმა".
ფონდი საქართველოს სამოქალაქო საზოგადოების წარმომადგენლებს მოუწოდებს, ხელი მოაწერონ მიმართვას საერთაშორისო საზოგადოებისადმი, სადაც წერია, რომ მიმართავენ "ყველა ინსტიტუტს ეროვნულ და საერთაშორისო დონეზე - გავლენა მოახდინოს საგანმანათლებლო პროცესის რუსიფიკაციის პროცესზე და მხარი დაუჭიროს გალის რაიონის მოსწავლეების ძირითად უფლებას - საშუალო განათლება მიიღონ მშობლიურ, ქართულ ენაზე".
როგორც გალის რესურსცენტრის ხელმძღვანელი ნონა შონია აცხადებს, აფხაზური ადმინისტრაციის გადაწყვეტილებით, სამწუხაროდ ვითარება ძალიან შეიცვალა, რამაც ხარისხიანი განათლების მიღება გაართულა და მასწავლებლებისა და მოსწავლეების უფლებები შელახა. ის ამბობს, რომ საგნების იძულებით რუსულად სწავლამ მოსწავლეების აკადემიურ ხარისხზეც ძალიან ნეგატიურად იმოქმედა.
"მწარე რეალობა გვიჩვენებს, რომ იგნორირებულია ქართველის მშობლიური დედა ენა და დომინანტი რუსული ენა გახდა. ბავშვებს მშობლიურ ენადაც რუსული ენა უფიქსირდებათ და ქართული განათლებამიღებული ქართველი მასწავლებლებიც იძულებულები არიან ბავშვებს რუსულ ენაზე ასწავლონ.
"საგნების ახსნა მასწავლებლებსაც უჭირთ ენის სრულფასოვნად არ ფლობის გამო და გაკვეთილის გაგება უჭირთ მოსწავლეებსაც. ამიტომ მასწავლებლები საკუთარი სამსახურისა და სიცოცხლის ფასად ცდილობენ ბავშვებს საგნები ქართულად, ქართული წიგნებით, მალულად ასწავლონ.
"ეს ძალიან დიდი რისკია, რადგან იყო შემთხვევები, როდესაც გაკვეთილებზე გაუფრთხილებლად შედიოდნენ აფხაზური დე ფაქტო ადმინისტრაციის თანამდებობის პირები შესამოწმებლად. იგივე რაიონის პროკურორი ან მისი მოადგილე, ან ადმინისტრაციის წარმომადგენელი და პედაგოგს და მოსწავლეს ამოწმებდნენ რა ენაზე ტარდებოდა მეცადინეობა", - ამბობს შონია.
ის აღნიშნავს იმასაც, რომ მასწავლებლები გაფრთხილებულები არიან, მხოლოდ რუსულ ენაზე უნდა წარმართონ გაკვეთილები, წინააღმდეგ შემთხვევაში ადგილის დატოვებით ემუქრებიან.
"ჩვენ სხვადასხვა წლების შემთხვევები გაქვს, როდესაც ქართული ღონისძიებების ჩატარების გამო, ქართულ მხარესთან, როგორც სხვა ქვეყანასთან თანამშრომლობის გამო, პედაგოგებს ბრალი ანტიკონსტიტუციურ ქმედებაში დასდებია და სამსახურიდან გაუთავისუფლებიათ. იყო შემთხვევები, როდესაც ასეთ ადამიანებს გალის რაიონიც კი დაატოვებინეს", - ამბობს შონია.
მისი თქმით, აფხაზეთში ქართულად სიმღერა და ქართული ცეკვაც კი აკრძალულია და ეს მაშინ, როდესაც აფხაზეთში მაგალითად სომხური ენა და სომხურად სწავლება ხელშეწყობილია.
შონიას განცხადებით, საუბარია იმაზე, რომ აფხაზეთში 40-მდე სომხური სკოლაა და სომხური დიასპორაც ხელს უწყობს ამ სკოლების განვითარებას. ამის პარალელურად კი ქართულად სწავლება მიზანმიმართულად იკრძალება. ოღონდ ქართული ენა არ ისმოდეს და მეგრული ენის წახალისებაც კი დაიწყეს.
"სწავლების რუსულად შეცვლის გამო მისწავლეებმა გალის რაიონის სხვადასხვა სკოლები დატოვეს და ენგურს გამოღმა გადმოვიდნენ სასწავლებლად. 2015-2016 სასწავლო წლების პირველ სემესტრში 54 მოსწავლე გადავიდა ენგურს გამოღმა სასწავლებლად, მეორე სემესტრში კი - 11.
"უმეტესობა ბავშვის მშობელს განცხადებაში უწერია, რომ მისი შვილი ვერ სწავლობს რუსულენოვან სწავლებაზე გადასვლის გამო და ამიტომ სურს შვილს სწავლა-განათლება ქართულად მიაღებინოს", - აღნიშნავს შონია.
მისი თქმით, ადრე საუბარი იყო მეგრული სწავლების შემოღებაზეც. 2013 წელს მეგრული "დედა ენაც" დაიბეჭდა, მაგრამ ადგილობრივ მოსახლეობაში ამას დაინტერესება ვერ მოჰყვა და ამიტომ ამან განვითარება ვერ ჰპოვა.
თუმცა დღესაც, აფხაზები ადგილობრივ ბავშვებსა და მასწავლებლებს ეუბნებიან, გაკვეთილზე რამეს თუ ვერ გაიგებთ, რუსულიდან მეგრულად თარგმნეთ და არა ქართულადო.
Using materials of the site the reference on GINSC with the indication of the author is obligatory The Portal GINSC is supported by the Kvinna til Kvinna Foundation
